Ik weet nog dat vroeger in het productiebedrijf waar mijn vader werkte, een ideeënbus hing, en dat die heel regelmatig gevuld werd met ideeën van mensen van de bedrijfsvloer. Mijn vader vertelde mij dat deze ideeën allemaal serieus bekeken werden, en ook als ze niet helemaal uitvoerbaar waren, toch beloond werden. Als kind vroeg ik me af waarom dat nodig was, er was toch ook een afdeling R&D actief in het bedrijf, en die zouden het allemaal toch wel veel beter weten?
Toen ik als adviseur ging werken, begon ik wat te begrijpen van deze filosofie: ik merkte dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend was dat de ideeën die ik als adviseur bedacht ook in de praktijk uitgevoerd gingen worden, ook al wist ik zeker dat ze het productieproces zouden verbeteren. Dat had vast iets met draagvlak of zo te maken….
En ja hoor, in mijn studie bedrijfskunde leerde ik inderdaad dat mensen behoefte hebben aan regie en autonomie. Als professionals genoeg ruimte krijgen om oplossingen aan te dragen voelen zij zich betrokken, en mensen zullen altijd harder rennen voor een eigen idee dan voor een opgelegde variant. Bovendien hebben ze door inspraak duidelijk "ja " gezegd een opdracht, en zullen ze zich door zo’n "ja " sterker gecommitteerd voelen.
Dirk Deichmann was PhD bij de Rotterdam School of Management, en deed onderzoek naar ideeën. Hij raadt managers aan om mensen en hun ideeën altijd serieus te nemen, ook de slechte ideeën. Deze ideeën onthullen namelijk waardevolle informatie over knelpunten in de organisatie. Belangrijk is ook dat een idee opperen nooit negatieve gevolgen mag hebben. Niet op het salaris, niet op de functie en niet op de status. Als manager moet je een veilige haven creëren. Ook raadt Deichmann aan dat een idee ook nooit beoordeeld wordt door de directe leidinggevende, maar zoveel mogelijk geobjectiveerd beoordeeld wordt.
Ideeën blijken overigens aan kwaliteit te winnen, als aan een paar simpele basisregels voldaan wordt. Zo worden ideeën beter als een kleine groep van circa vijf personen, allen uit verschillende invalshoeken, de ideeën gaan uitwerken. Als deze groep dan ook nog is samengesteld uit mensen die al eerder een idee tot realisatie brachten samen met nieuwe mensen, dan wordt het leereffect voor de organisatie nog sterker.
Wat heel prettig is om te weten, is dat uit het onderzoek van Deichmann blijkt dat mensen die een idee al in een vroeg stadium zien sneuvelen, vaak wel gemotiveerd blijven om nieuwe ideeën aan te dragen. En hun volgende ideeën worden nog beter als hen duidelijk wordt gemaakt waarom het idee onvoldoende kwaliteit had, en aan welke eisen een nieuw idee moet voldoen.
Mensen die een idee hadden dat wel succes had, dragen juist veel minder vaak nieuwe ideeën aan. En dat terwijl ook deze mensen leerden van een idee, en nog meer kans hebben dat voor nieuwe initiatieven weer succesvol zijn. Essentieel dus ook op deze mensen te stimuleren om met nieuwe plannen te blijven komen.
Kortom: die ideeënbus was zo gek nog niet!
Barcavela: slimme mensen wijzer maken