maandag 24 juni 2013

uitstelgedrag en het reptielenbrein


reptielenbrein

Ken je dat gevoel? je weet dat je iets moet doen, en het staat week na week op je to-do lijst? Je verzint smoesjes waarom het even niet uitkomt? Sorry, maar er was even iets veeeel belangrijkers? Als mijn kast is opgeruimd is, dan kan ik pas echt beginnen? Houd je jezelf eigenlijk continu voor de gek?




Het mooie woord voor dit uitstelgedrag is procrastinatie.
Let wel, het gaat hier niet over daadwerkelijk goed overdacht uitstellen, en je daar prima bij voelen.
Het gaat hier over weten dat het moet, het niet doen en je daar miserabel bij voelen. Procratinatie is een obstakel bij het bereiken van je doelen. En deze procrastinatie vindt zijn oorzaak in ons brein.

Hoe werkt het brein?


Het brein is opgebouwd uit 3 delen, die een relatie hebben met onze evolutionaire status: de amygdala, het limbische systeem en neocortex. Vanwege de evolutionaire relatie worden ze ook wel populair het reptielenbrein, het zoogdierbrein en het denkbrein worden genoemd.

De amygdala, het reptielenbrein, is het oudste gedeelte van het brein en gaat met name over overleven, voedel, veiligheid, lijfsbehoud en voortplanting. Het reptielenbrein is gericht op status quo: alles vooral zo houden als het is, want dat is veilig. In dit deel van het brein zijn er geen woorden maar gaat het over gevoel: voelt het goed of voelt het niet goed?

De neocortex, het denkbrein, is het breindeel dat evolutionair het jongste is, en dat mensen onderscheidt van dieren: in dit deel van het brein worden de bewuste beslissingen genomen. Dit deel van het brein gaat over kansen zien en benutten, over groei en mogelijkheden. Hier zitten de bekende rechter en linkerhersenhelft: taal, analyse en probleemoplossing links en beelden en metaforen rechts.
denk- en voelbrein
denk- en voelbrein















Procrastinatie heeft te maken met het gegeven dat je denk-brein vooruit wil, maar je reptielenbrein de status-quo wil behouden. Op het moment dat je een manuscript moet inleveren, een presentatie moet houden, een lastig telefoongesprek moet voeren laat het reptielenbrein van zich horen, en roept 'stop, niet veilig'.
Het reptielenbrein is het oudste en heeft dus vetorecht. Daarmee kan dit deel van het brein de hele boel blokkeren als het denkt dat het te gevaarlijk is: niet om jou te pesten, maar puur als beschermingsmechanisme.

Overwin het reptiel

” Don’t wait. The time will never be just right.”
Napoleon


Het is bewezen dat mensen die niet uitstellen veel gelukkiger zijn in het leven. Wie niet uitstelt kan rustig gaan slapen, wat af moest en af kon, ís af.. Je zult dus iets willen doen aan dat vetorecht van het reptielenbrein , je zult manieren willen vinden om toch dáár te komen waar jouw denkbrein heen wil. Je kunt het reptielenbrein blokkeren met alcohol of drugs: heel effectief om de natuurlijke remmingen stop te zetten, maar in het dagelijkse leven meestal niet de meest handige strategie.

Een andere strategie, die een stuk veiliger is, is strategisch overleg met je reptielenbrein. Je amygdala blokkeert verandering omdat hij veiligheid wil.  Als je een enge situatie wil opzoeken, voor een publiek moet staan, wil bungeejumpen, of dat enge telefoontje moet plegen met die potentiële opdrachtgever, roept je amygdala heel hard stop, omdat hij ervan uitgaat dat dat niet veilig is.Pas als jij jouw amygdala ervan kan overtuigen dat er voldoende veiligheid is, dat het leven doorgaat als de opdrachtgever nee zegt, dat het publiek zich netjes gedraagt, dat perfectie niet noodzakelijk is, dat het touw van de bungee niet te lang is, pas dan zal je reptielenbrein zich rustig houden en kan je van daaruit vooruit.
Dat betekent dus dat je dat buikgevoel, die vage angst,  niet moet negeren, maar tijd moet nemen om te begrijpen wat je reptielenbrein wil zekerstellen, en jouzelf en daarmee je reptielenbrein uit te leggen dat het veilig genoeg is. Binnen NLP is dit heel mooi uitgewerkt in de technieken die werken met delen.

Weer een andere techniek die veel binnen timemanagement wordt gebruikt is het inzichtelijk maken van de taken die je hebt, en ze indelen naar belangrijkheid en naar urgentie. Als je dan de zaken die je wil gaan oppakken in heel kleine brokjes verdeelt is de kans op succes veel groter: Door niet in grote stappen te denken, maar in heel kleine stapjes (ook wel de kunst van Kaizen) slaat je reptielenbrein geen alarm: het ziet geen grote veranderingen, hoeft niet op de noodrem te trappen, en jij kunt bereiken wat je wil zonder weerstand van je amygdala.
Kaizen
Kaizen









Je kunt ook je reptielenbrein ten hulp roepen: zorgen dat het zijn reptielenogen opent, het gevaar ziet en jou tot actie maant. De manieren om dit te doen is heel bewust zijn van de negatieve gevolgen van procrastinatie: wat is het ergste wat kan gebeuren als je niet afmaakt wat je af wilde maken. Als het gevaar maar groot genoeg is kan dat een prima motivator zijn om je reptielenbrein mee tel laten werken met je denkbrein.

De positieve keerzijde hiervan dat je met een heel positieve blik op het eindresultaat, en met het gevoel van voldoening je reptielenbrein al kunt meenemen in de nieuwe state. (ook dit kennen we weer in de NLP, onder de naam leverage en als criteriaspin).

Dus: je reptielenbrein is een oeroud systeem dat jou wil beschermen tegen veranderingen, als jij vooruit wil zul je technieken willen vinden om het reptielenbrein te omzeilen, gerust te stellen, of tot actie te manen:

feed the crocodile and be happy

NB een mooie uitwerking van het reptielenbrein zie je in bijgaand filmje' Quieting the lizard brain' van Seth Godin:


Geen opmerkingen:

Een reactie posten